සිය දිවි නසා ගැනීම විසඳුමක් ද?
සිකුරාදා රාත්‍රිය උදා වුණේ Chhichhore සිනමා පටය සමග ය. එය ඉතා ආදරණීය සිනමා පටයකි. පිය සෙනෙහස, පවුල, හිතවත්කම් සමග ගෙවී ගිය ඒ පැය දෙක හමාරක කාලයේ ත්, ඉන් පසුවත් මා මගෙන්ම විමසන පැනයක් තිබේ. ඒ, මාස කිහිපයකට පෙර ජීවිතයට බලාපොරොත්තුවේ ඇති බලය ගැන සිනමා පටයක ප්‍රධාන චරිතයෙන් කතා කරන සුෂාන්ත් සිං රාජ්පුත්, සිය ජීවිතයට සමු දීමට මෙතරම් ඉක්මන් වූයේ මන්ද යන්නයි. සිය දිවි නසා ගැනීමේ චර්යාව එසේ ය. මීට ටික දවසකට පෙර සිය දිවි නසා ගත් (හෝ අවම වශයෙන් අවසන් ලිපියේ සඳහන් ව තිබූ කරුණු අනුව) රජීව ජයවර්ධන මහතා තරම් සාමකාමී, සැළසුම් සහගත මරණයක් කිසිවකුට හෝ තිබිය හැකි ද? දිනකට අකාලයේ සිය ජීවිතය අහිමි කර ගන්නා ශ්‍රී ලාංකිකයන් අට දෙනා ගෙන තිබෙන්නේ නිවැරදි ම තීරණය ද? එය එසේ වන්නට හෝ නොවන්නට පුළුවන. එය ඔබට හෝ මට තීරණය කල හැකි නොවේ. එහෙත්, එකී තීරණයට පෙරාතුව තවත් එකම එක විසඳුමක් හෝ තිබූ බව නම් සහතිකව කිව හැකිය. එහෙත් ඒ විසඳුම නොදැක අද පස්වරුවේ තවත් කුසලතා පූර්ණ සරසවි සිසුවෙක් සිය දිවි ගමන නිමා කර තිබිණි.
සිය දිවි නසා ගැනීම් වලක්වා ගත හැක්කේ කෙසේ දැයි අප බොහෝ අවස්ථා වල කතා කර ඇත්තෙමු. මනෝ විද්‍යාඥයන්, ආර්ථික විද්‍යාඥයන් සහ සමාජ විද්‍යාඥයන් විසින් COVID-19 වසංගතයත් සමග ලොව පුරා සිය දිවි නසා ගැනීමේ චර්යාවන් වැඩි විය හැකි බව පුරෝකථනය කර තිබේ. එහි අපේක්ෂිත බලපෑම කොතෙක් ද යත්, එක්සත් ජාතීන්ගේ මහලේකම්වරයා ට පවා 'වසංගතයෙන් පසුව ඇති විය හැකි මානසික සෞඛ්‍ය බලපෑම් අවම කිරීමට දැන් ම පියවර ගත යුතු' යැයි ප්‍රකාශයක් නිකුත් කිරීමට පවා සිදු විය. එයින් නොනැවතී පසුගිය මාසයේ දී එක්සත් ජාතීන්ගේ මහා මණ්ඩලය ඒ වෙනුවෙන් සාමූහික ප්‍රකාශනයක් ද එළි දැක්වීය.
සමාජ දුරස්ථකරණය, අනාගතය පිළිබඳ අවිනිශ්චිත බව, ගෘහස්ථ ප්‍රචණ්ඩත්වය, වසංගත තත්ත්වය කෙරෙහි ඇති බිය සහ ආරක්ෂිත පියවර හේතුවෙන් ඇති වන ආතතිය, බරපතල ලෙස ඇති වෙමින් පවතින ආර්ථික ගැටලු සහ රැකියා අහිමි වීම් ආදිය හේතුවෙන් ලොව පුරා පුද්ගලයන් අතර මානසික සෞඛ්‍ය ගැටලු වල ඉහළ යාමක් ඇති වනු ඇතැයි අපේක්ෂා කෙරේ. American Medical Association අලුතින් නිකුත් කල වාර්තාවක් මගින් පෙන්වා දෙන්නේ සිය දිවි නසා ගැනීම් හා වෙනත් මානසික ව්‍යාකූල තත්ත්වයන් පාලනය කිරීම සඳහා ඉක්මන් පියවර ගත යුතුව ඇති බවයි. Speak Your Mind, සිය Return On the Individual (ROI) වාර්තාව අප්‍රේල් මාසයේ දී එළි දක්වමින් #TimeToInvest නමින් හෑෂ් ටැග් එකක් ද හඳුන්වා දෙනු ලැබුවේ 'It is time to invest in mental health, now, more than ever' යනුවෙන් සඳහන් කරමිනි.
සැබැවින්ම අන් කවරදාටත් වඩා පුද්ගලයන් වශයෙන්, සමාජය වශයෙන් මෙන්ම ආයතනික, ජාතික සහ ගෝලීය වශයෙන් මානසික සෞඛ්‍යය කෙරෙහි ආයෝජනය කිරීම අත්‍යවශ්‍යව තිබේ. එය කරන්නේ කෙසේ දැයි අප ඉතා ඉක්මනින් සිතා බැලිය යුතුව තිබේ.
අපට ජීවිතයේ ඕනෑම අවස්ථාවක තවදුරටත් ජීවත් වීමට අවශ්‍ය නැතැයි හැඟීමක් ඇති විය හැකිය. එහෙත් පුද්ගලයෙක් එයින් ඔබ්බට ගොස් සිය දිවි නසා ගැනීමට පෙළඹෙන්නේ කලාතුරකිනි. මේ දින වල තිරගත වන සුස්ති සිනමාපටයේ එක් දෙබසක මෙසේ කියවෙයි. 'නොදැන මැරෙන එක හොඳයි දැනගෙන මැරෙනවට වඩා'. ඇය කියන්නේ දුම්රියට පැනීමට වඩා බිම් බෝම්බයකට හසු වී මිය යාම හොඳ බව ය. දැන දැනම ජීවිතය අවසන් කර ගැනීමට උත්සාහ කර ගැනීම අතිශයින්ම පීඩාකාරී ය. එහෙත් කිසිවෙකු එයට පෙළඹෙන්නේ ජීවත් වීම ඒ තරමටම හෝ ඊටත් වඩා පීඩාකාරී යැයි දැනෙන්නට වූ විට ය. එසේ දැනෙන සෑම මොහොතකම එකී පීඩාවට සිය දිවි නසා ගැනීමට මෙහා තවත් එකම එක විසඳුමක් ඇති බව තේරුම් ගත යුතුය. නැතහොත් තේරුම් කර දිය යුතුය. තේරුම් කර දීමේ වගකීම ඇත්තේ සමාජයට ය.
මානසික සෞඛ්‍යය කෙරෙහි ආයෝජනය කිරීමෙන් ආයතන වලට 1:4 කින් ආදායම් උත්පාදනය කල හැකි යැයි ROI වාර්තාවේ දක්වා තිබේ. එකී ආයෝජනය, උපදේශනය වැනි මානසික සෞඛ්‍ය සේවා සැපයීම, මානසික සෞඛ්‍ය ප්‍රවර්ධන වැඩසටහන් ආයතන තුල ක්‍රියාත්මක කිරීම, සේවක සුබසාධනය හෝ සේවා ආතතිය නියාමනය කිරීම විය හැකිය. ඒ සඳහා ආයතන වලට අමතර බරක් දැරීමට සිදු වනු ඇත. එහෙත්, මේ දුෂ්කර අවස්ථාවේ පවා, මානසික සෞඛ්‍යය කෙරෙහි කරනු ලබන ආයෝජන ඔබට වැඩි ප්‍රතිලාභ ගෙන දෙනු ඇත.
ඔබට මේ දින වල කිසියම් මානසික පීඩාවක් දැනේ නම්,
01. ඔබට සමීප, විශ්වාසවන්ත පුද්ගලයකු සමග කතා කරන්න. නැතහොත් 1926 හෝ 1333 වැනි දුරකථන උපකාරක සේවාවක් අමතා කතා කරන්න.
02. ඔබේ සිතුවිලි හෝ හැඟීම් චිත්‍ර, කවි හෝ කෙටි කතා වැනි මාධ්‍යයක් ඔස්සේ ප්‍රකාශ කරන්න. නැතහොත් නිදහස් තැනක වාඩි වී ඔබට දැනෙන සිතුවිලි සහ හැඟීම් සියල්ල කඩදාසියක සටහන් කරන්න.
03. ඔබට වඩා උදව් අවශ්‍ය අයෙකුට උපකාර කරන්න. අන් අයට උදව් කිරීමෙන් අපට තෘප්තිකර හැඟීමක් ඇති වෙයි.
04. හැකි තාක් දෛනික ජීවන රටාව සාමාන්‍ය පරිදි පවත්වා ගැනීමට උත්සාහ කරන්න. දිනකට අවම වශයෙන් පැය 5 ක වත් අඛණ්ඩ නින්දක් ලබා ගන්න. නින්දට යන සහ අවදි වන වේලාවන් එකම රටාවකට පවත්වා ගන්න.
05. හැකි සෑම අවස්ථාවක දී ම මීට පෙර ඔබ නිරත වූ විනෝදාංශ වල නිරත වීමට උත්සාහ කරන්න.
06. දිනපතා ශරීරයට රිද්මයානුකූල වෙහෙසක් දැනෙන ක්‍රියාකාරකමක හෝ ව්‍යායාම වල නිරත වන්න. (බයිසිකල් පැදීම, ඇවිදීම, පිහිනීම)
07. කෑම වේල් මගහැරීමෙන් වලකින්න.
08. මානසික සහනය අපේක්ෂාවෙන් මත්ද්‍රව්‍ය ගැනීමෙන් වලකින්න.
09. ඔබ විසින් කල යුතු වැඩ ලයිස්තුවක් සකස් කර ඒවා එකින් එක ඉටු කිරීමට උත්සාහ කරන්න.
10. ඔබට මේ මොහොතේ සිදු විය හැකි නරකම දේ කුමක්දැයි සිතා බලන්න. එය සිදු නොවීමට ගත යුතු විකල්ප පියවර සැළසුම් කර ක්‍රියාත්මක කරන්න.
හැකි සෑම අවස්ථාවක දී ම ඔබ අවට සිටින්නන්ගේ පීඩාවන්ට සවන් දෙන්න. එමගින් ඔබට ඔබගේ ප්‍රොෆයිල් පින්තූරයට සුදු කොඩියක් යෙදීමෙන් වැලකී සිටිය හැකි වනු ඇත.
සියදිවි නසාගැනීම් කිසි විටෙකත් ශූන්‍ය විය නොහැකි නමුත් එක්ව ක්‍රියා කිරීමෙන් අපට දිනෙන් දින අහිමි වන වටිනා ජීවිත ගණන අඩු කර ගත හැකිය. සමහර විට, අප දැන් ක්‍රියාත්මක වුවහොත්, අනාගතයේ දී අපට අහිමි විය හැකිව පවතින ජීවිත ගැන පසුතැවීමට සිදු නොවනු ඇත.
0 comments :
Post a Comment
ඔබට හිතෙන හැටිත් ලියල යන්න.